روغن موتور چیست ؟ روغن موتور مناسب کدام است ؟
روغن موتور چیست ؟ و کدام روغن موتور بهتر میباشد ؟
از آنجایی که موتور مهمترین نقش را در حرکت خودرو بر عهده دارد ، توجه به سلامت آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است .همانطور که میدانید موتور در حرکت خودرو ، از سیستم احتراق سوخت تا انتقال نیرو به چرخها نقش اساسی ایفا میکند .همهی نیروی موتور از درگیری ارتباط قطعات آن با یکدیگر حاصل میشود . برای چنین قطعاتی وجود اصطکاک به مفهوم از دست دادن انرژی ، ایجاد خوردگی ، و کوتاه شدن عمر قطعات است .از این رو همواره متخصصین به دنبال یافتن راهی برای کاهش این اصطکاک بوده اند .
روغن به دلیل خواصی که دارد تاثیر بسزایی در کاهش اصطکاک داشته و یکی از کارآمدترین دستاوردهای متخصصان در این زمینه است .در اصل روغن همانند خون در بدن است که ثاثیرمستقیم بر سلامت ماشین و قطعات آن دارد .
در ادامه قصد داریم به شکل تخصصی تر ، روغن موتور و پارامترهای مربوط به آن را بررسی نماییم .
روغن موتور تنها برای روانکاری قطعات متحرک موتور مورد استفاده قرار میگرفت ، اما با مشاهدهی ایجاد آسیبهایی مانند زنگ زدگی ،خوردگی ،و رسوب گرفتگی قطعات موتور ، متخصصان به فکر تولید روانکارهایی با قابلیتهای بیشتر افتادند که در ادامه این قابلیتها را بیان خواهیم کرد .
گرانروی ( ویسکوزیته )
گرانروی که با نامهای متداول دیگری مانند ( ویسکوزیته ) یا ( لزجت ) شناخته میشود .یکی از مهمترین شاخصههای روغنهای موتور به شمار میرود .گرانروی را میتوان مقاومت سیال در برابر حرکت تعریف کرد . برای درک بهتر این مفهوم از مثال آب و عسل استفاده میکنیم .آب سیالی است که به راحتی جاری میشود ، در حالی که عسل به سختی جاری شده و حرکت میکند . از این رو عسل نسبت به آب از گرانرویبیشتری برخوردار است و میتوان گفت که عسل ویسکوزیته بیشتری دارد .گرانروی در مایعات به دلیل نیروی جاذبهی بین مولکولی پدید میآید و این نیرو در اثرتغییرات دما دستخوش تغییر میشود .به طور کلی میتوان گفت گرانروی مایعات با دما رابطه عکس داشته و هرچه دما بالاتر رود میزان گرانروی کاهش مییابد و در اصطلاح مایع شلتر میشود .این اصلی است که در انتخاب یک روغن موتور باید به شکل جدی مورد توجه قرار گیرد.
با استارت خوردن خودرو قطعات موتور شروع به حرکت میکنند ودر این هنگام است که روغن باید به سرعت کار روانکاری را آغاز کند، در غیر این صورت آسیبهای جدی به موتور وارد خواهد شد .اما در صورتی که روغن در اثر دمای پایین محیط ، دچار افزایش گرانروی شود نمیتواند به سرعت حرکت کرده و قطعات متحرک را روانکاری کند ، ازسوی دیگر دمای بالای محیط نیز موجب کاهش گرانروی شده و عملکرد روغن را با مشکل روبهرو میکند و روغن نمیتواند به خوبی قطعات را پوشش دهد . برای جبوگیری از بروز چنین مشکلی که در هنگام روشن شدن خودرو روی میدهد میزان ویسکوزیته روغن را روی بسته درج میکنند . شرایط درج این عدد به دو شکل کلی انجام میشود که دانستن آن کمک زیادی به انتخاب روغن موتور مناسب خواهد کرد .برای درک بهتر این مطالب نیاز به شناخت استانداردهای بینالمللی داریم که در ادامه به آنها میپردازیم .
استاندارد API
کلمهی API مخفف عبارت (American Petroleum Institute) بوده و به معنی موسسهی نفت آمریکا است. این نام به نوعی تبدیل به استاندارد وتعیین کنندهی سطح کیفی روغنهای موتور شده است .برای موتورهای بنزینی و دیزلی َAPI دارای نمادی منحصر به فرد است .برای موتورهای بنزینی از حرف S و برای موتورهای دیزلی از حرف C استفاده میشود ، بنابراین اگر روغن موتوری برای موتور بنزینی مناسب باشد به شکل API S شروع میشود و روغنهای مناسب برای موتورهای دیزلی باعبارت API C آغاز میگردند .اما علاوه براین موارد نکات دیگری وجود دارد که با توجه به آن موارد میتوان کیفیت روغن را تشخیص داد .در این استاندارد برای روغن موتورهای بنزینی پس از حرف S یکی از حروف A تا N میآید و برای روغن موتورهای دیزلی پس از حرف C یکی از حروف A تا J درج میشود .در این طبقهبندی هرچه به سمت حرف A میرویم ازسطح کیفیت روغن کاسته میشود و حرکت به سمت حروف N و J نشانگر افزایش سطح کیفیت است ، از این رو یک روغن موتور بنزینی با مشخصه API SN از بالاترین کیفیت و با مشخصه API SA از پایینترین سطح کیفی برخوردار است .این طلقه بندی برای روغن موتورهای دیزلی نیز از API CA که دارای پایینترین سطح کیفی است آغاز شده و به API CJ که از بیشترین میزان سطح کیفی برخوردار است ختم میشود .و همچنیم برای روغن موتورهای دیزلی دو زمانه و چهار زمانه از اعداد ۲و ۴ در مقابل آخرین حرف استفاده میشود که به عنوان مثال API CJ-4 برای خودروهایی با موتور دیزلی چهار زمانه با بالاترین سطح کیفی تولید شده است .
استاندارد SAE
استاندارد SAE مخفف عبارت ( Society Of Automotive Engineers ) است که به معنی انجمن مهندسین خودرو است .این استاندارد از اعدادی بین ۰تا ۶۰ تشکیل شده و در برخی مواقع حرف W نیز در آن دیده میشود .استاندارد SAE به نوعی تعیین کننده ی ویسکوزیته روغن موتور است .عدد ۰ در این استاندارد نشان دهنده ی کمترین میزان گرانروی بوده و نمایانگر روغنی است که به راحتی جاری میشود در عوض با حرکت به سمت عدد ۶۰ میزان گرانروی افزایش مییابد و SAE 60 نشانگر روغنی با گرانروی بسیار بالا است که یعنی سخت جاری میشود .استفاده از حرف W در این استاندارد نیز برای نشان دادن حداقل میزان گرانروی در سرمای زمستان است .که از کلمه ی Winter میآید. حال با آگاهی از این استانداردها میتوانیم دو شکل مختلف ویسکوزیته را که روی روغن موتور درج میشود توضیح دهیم .
روغن موتور مونوگرید
این روغن به دلیل ساختاری که دارد نمیتواند در بازه ی دمایی مختلف میزان گرانروی خود را تغییر دهد و تنها برای دمایی خاص یا در اصطلاح فصلی خاص از سال مورد استفاده قرار میگیرد . روغنهای مونوگرید قدمت زیادی دارند و در گذشته تنها روغن موتوری بودند که برای موتور خودروها تولید میشد .عموما روغنهایی با استاندارد SAE بین ۰ تا ۳۰ در فصول سرد و دماهای پایین مورد استفاده قرار میگرفتند .در صورتی که فردی از این روغن در خودروی خود استفاده میکرد مجبور بود که با گرم شدن هوا ، روغن موتور را عوض کند و آن را با روغنی که بازه ی عددی SAE بالای ۳۰ جایگزین کند. هرچند این روغنها قیمت چندان بالایی نداشتند اما در صورت تغییر دما کارایی خود را از دست میدادند و گزینهی قابل اطمینانی درتمام فصول محسوب نمیشدند .
روغن موتور مالتی گرید
متخصصان با مشاهدهی نقاط ضعف روغنهای مونوگرید بر آن شدند تا محصولی انعطافپذیرتر در برابر دما تولید کنند . این امر با تغییر ساختار روغن موتور میسر شد و روغنهای جدید که در چهار فصل سال کارایی خود را از دست نمیدادند روی کارآمدند. این روغنها که مورد توجه عموم مردم و تولیدکنندگان قرار گرفتند از دو عدد گرانروی که با حرف W از هم جدا میگردند.عدد اول نمایانگر میزان گرانروی در فصل گرم سال و دمای بالا است و عدد دوم بیانگر میزان گرانروی در فصل سرد و دمای پایین است که در مبحث استاندارد SAE اشاره ای به آن کردیم .وجود این روغن ها نگرانی را برای صاحبان خودرو از بین برد چرا که ساختار این محصول در دمای پایین ، مانع از سخت شدن و افزایش گرانروی روغن شده و در دمای بالا دچار کاهش شدید گرانروی نمیشود .برای درک بهتر این موضوع روغن موتوری با مشخصه ۴۰W10 را مورد بررسی قرار میدهیم .عدد ۱۰ بیانگر حداقل گرانروی این محصول در فصل گرم سال و دمای بالا است و عدد ۴۰ میزان حداکثر گرانروی آن در فصول سرد و دمای پایین را نشان میدهد.این محصول را میتوان با روغن موتور دیگری با مشخصه ۵۰W20 مقایسه کرد. مشخص است روغن موتور دوم به دلیل برخورداری از عدد ۲۰ در فصل گرما گرانروی بیشتری دارد و نسبت به روغن ۴۰W10 سفت تر است.بنابراین روغن ۵۰W20 برای محیطهای گرمتر مناسب است زیرا روغن بیش از حد شل نخواهد شد .
۰ دیدگاه